Ngayong katatapos lang ng eleksyon, naka-secure ng senate seats sina Bam Aquino at Bong Go dahil sa mga batas na naipasa tulad ng Free College at Malasakit Centers Laws, na sila mismo ang naging author. Maraming mga kabataan at mahihirap ang nakinabang sa mga batas ito, dahil ang mga batas ay dapat naglingkod para sa kapakanan ng mamamayan, lalo na kung kitang kita ang konkretong benepisyo tulad ng libreng edukasyon sa kolehiyo o mas madaling access sa pangangalaga sa kalusugan. Ngunit sino ba talaga ang may credit sa mga batas na ito? Dapat ba silang pasalamatan kahit responsibilidad nila na gumawa ng batas bilang naihala na senador?  O ang Pangulo na pumirma rito? Pwede ba ang ahensiyang nagpapatupad nito? Upang mas maunawaan ito, tignan natin ang isa sa mga kilalang batas ngayon sa Pilipinas: ang Free College Law na isinulong ni dating Senador Bam Aquino, at ang Malasakit Centers Law na isinulong ni Senador Bong Go.

Bam Aquino at ang Free College Law (RA 10931)

Noong 2017, ipinasa ang Republic Act No. 10931, o mas kilala bilang Universal Access to Quality Tertiary Education Act, na nagbigay ng libreng matrikula at iba pang bayarin sa mga mag-aaral ng mga state universities and colleges (SUCs). Ang batas na ito ay tinuring na isang mahalagang hakbang sa reporma sa edukasyon sa Pilipinas. Subalit, maraming tao ang hindi nakakaalam na si Senador Bam Aquino ang pangunahing nag-sponsor at nagtrabaho para maisakatuparan ang batas na ito. Kasama ang mga lider-estudyante, mga eksperto sa edukasyon, at iba pang mga grupo, nagsikap si Aquino upang itulak ang batas sa Kongreso. Sa kabila ng mga pagtutol, kabilang na ang mga agam-agam tungkol sa budget, nagtagumpay ang kanyang mga pagsisikap upang gawing realidad ang libreng edukasyon sa kolehiyo.

Bagamat ang Pangulong Duterte ang pumirma sa batas, mas maraming kredito ang ibinigay sa administrasyon, kaya't madalas na hindi nabigyan ng sapat na pagpapahalaga ang mga pagsusumikap ni Aquino. Ito ang isang halimbawa ng karaniwang nangyayari sa pulitika ng Pilipinas—ang pagkakaroon ng higit na visibility ng executive branch kumpara sa mga mambabatas na nagsusulong at nagdedepensa ng mga batas. Gayunpaman, ang trabaho ni Aquino ay isang mahalagang bahagi ng pagpapasa ng Free College Law.

Bong Go at ang Malasakit Centers Law (RA 11463)

Sa kabilang banda, ang Malasakit Centers Law (RA 11463), na ipinasa noong 2019, ay nag-institusyonalisa ng mga Malasakit Centers na naglalayong gawing mas madali para sa mga Filipino na makakuha ng pinansyal at medikal na tulong mula sa mga ahensya ng gobyerno tulad ng DOH, PCSO, at DSWD. Si Senador Bong Go ang nagsulong ng batas na ito, na tumutok sa pagpapalawak ng serbisyo sa ilalim ng kanyang "malasakit" na adbokasiya. Interesting, ang mga Malasakit Centers ay operational na sa ilang ospital bago pa ipasa ang batas, kaya’t ang layunin ng batas ay gawing permanente at mas accessible ang mga ito.

Habang ang batas ay isinulong ni Senador Bong Go, ito ay naka-align sa mga health initiatives ng administrasyon ni Pangulong Duterte. Si Go at ang administrasyon ay parehong aktibong nag-promote ng batas, at ang mga Malasakit Centers ay nakabatay sa isang existing program. Sa kasong ito, mas pantay ang kredito sa pagitan ng Senador Go at ng administrasyong Duterte, dahil sa aktibong papel nila sa pagpapalaganap ng batas.

Sino ba ang Dapat Magkaroon ng Credit sa mga Batas?

Bagamat ang mga pangunahing may-akda ng batas—tulad ni Bam Aquino o Bong Go—ay kadalasang binibigyan ng pinakamalaking kredito, ang tagumpay ng isang batas ay hindi isang gawain ng isa lamang. Ang pagpapasa ng isang batas ay isang kolektibong pagsusumikap na nangangailangan ng kooperasyon, negosasyon, at pagsusulong mula sa iba’t ibang mga stakeholder.

Ang mga miyembro ng komite ay may napakahalagang papel sa pagsusuri at pagpapabuti ng mga panukalang batas. Bawat batas ay dumadaan sa mga komite, kung saan ipinapahayag ang opinyon ng mga eksperto, mga stakeholders, at mamamayan. Ang mga komiteng ito ay mahalaga sa pagtiyak na ang mga batas ay maayos at akma sa pangangailangan ng mamamayan. Sila ang nag-iintroduce ng mga amendments, tumutugon sa mga isyu na ibinabato ng iba’t ibang grupo, at nagsisiguro na ang batas ay magbibigay ng tamang solusyon sa mga problema. Kung wala ang kanilang dedikasyon, maraming batas ang hindi makararating sa ikalawang yugto ng proseso.

Ang mga civil society advocates—mula sa mga youth organizations hanggang sa mga grupo ng mga healthcare professionals—ay may napakahalagang papel din sa pagsusulong ng mga batas, pagpapalaganap ng kaalaman, at pagtulak sa mga mambabatas na kumilos. Para sa Free College Law, ang mga edukasyong adbokasiya ay naglaro ng malaking bahagi sa pagpapataas ng awareness at pagsuporta sa batas. Gayundin, ang mga health advocates ay nag-push para sa Malasakit Centers Law upang masigurado na ang serbisyo ay magiging tapat at magagamit ng mga mamamayan. Ang mga grupong ito ay nagsisigurado na ang batas ay tumutok sa mga pangangailangan ng mga tao at hindi lang sa mga interes ng mga may kapangyarihan.

Hindi rin matatawaran ang public pressure na may malaking impluwensya sa pagpapasa ng mga batas. Habang ang mga mamamayan ay mas nagiging mulat at aktibong nakikilahok sa usapang pampolitika, ang kanilang boses ay may malalim na epekto sa mga desisyon ng mga mambabatas. Mga social media campaigns, mga rally, at petisyon ay ilan sa mga paraan na ginagamit ng publiko upang hikayatin ang mga mambabatas na kumilos. Ang mga grassroots movements, na pinangunahan ng mga concerned citizens at advocacy groups, ay madalas na nagiging dahilan kung bakit ang mga batas ay mabilis na napapasa.

Pagkilala sa Kolektibong Aksyon

Bagamat ang mga politikal na personalidad tulad nina Bam Aquino at Bong Go ay karapat-dapat na makilala para sa kanilang papel sa pagsusulong ng mga pangunahing batas, hindi maikakaila na ang proseso ng paggawa ng batas ay isang kolektibong pagsusumikap. Ito ay isang kombinasyon ng pagtutulungan ng mga mambabatas, mga advocacy groups, mga eksperto, at ang publiko na nagsisiguro na ang isang batas ay hindi lamang basta naipasa, kundi epektibo ring naipatupad at nakikinabang ang mamamayan.

Ang magagandang batas na talagang nakakatulong sa publiko ay isang produkto ng pagkakaroon ng malasakit at kooperasyon. Sa ating bilang mga botante, mahalagang kilalanin ang bawat kontribusyon sa prosesong ito. Ang pagiging mas mulat sa mga nagpapatupad at may-akda ng mga batas ay nagbibigay sa atin ng mas malinaw na pananaw sa kung paano gumagana ang ating gobyerno at kung paano natin masusubok ang mga pamunuan na nagsusulong ng mga reporma para sa kapakanan ng nakararami.


Larawan mula sa Facebook Page nina Bam Aquino and Bong Go