MANILA — Inutusan ng Korte Suprema nitong Biyernes ang pamahalaan na ibalik sa Philippine Health Insurance Corporation (PhilHealth) ang P60 bilyong pondo na na-remit sa National Treasury noong 2024, kasabay ng pagbabawal sa karagdagang paglilipat ng natitirang P29.9 bilyon. 

Ang desisyon ay inilabas sa pamamagitan ng ponencia ni Associate Justice Amy Lazaro-Javier at inihayag ng SC spokesperson na si Atty. Camille Sue Mae Ting.

Ayon kay Ting, “The SC, through the ponencia of Associate Justice Amy C. Lazaro-Javier, unanimously ordered the return of PhilHealth funds previously transferred to the National Treasury in the amount of P60-billion and permanently prohibited the transfer of the remaining P29.9-billion fund balance.” Dagdag pa niya, ang desisyon ay “immediately executory.”

Ang ruling ay bunga ng mga petisyon na inihain nina Senator Aquilino “Koko” Pimentel III, Philippine Medical Association, 1SAMBAYAN Coalition, at Bayan Muna chairperson Neri Colmenares, na kumukwestyon sa legalidad ng paglilipat ng kabuuang P89.9 bilyon na “excess funds” ng PhilHealth patungo sa National Treasury.

Sa desisyon, idineklara ng Korte Suprema na walang bisa ang special provision ng 2024 General Appropriations Act (GAA) at Department of Finance (DOF) Circular No. 003-2024, na nag-utos sa PhilHealth na i-remit ang naturang halaga. Tinukoy ng SC na ang mga nasabing issuances ay ginawa nang may “grave abuse of discretion amounting to lack or excess of jurisdiction”.

Noong nakaraang taon, nakapag-remit na ang PhilHealth ng P60 bilyon sa Treasury bago maglabas ng temporary restraining order (TRO) ang SC upang pigilan ang paglilipat ng natitirang P29.9 bilyon. Sa kasalukuyan, ang pagbabalik ng pondo ay ipatutupad sa pamamagitan ng 2026 General Appropriations Act, ayon sa Korte Suprema.

Ang desisyon ay nakikitang mahalaga sa pagpapanatili ng pondo ng PhilHealth, lalo na’t ito ay nakalaan para sa pagbabayad ng benepisyo sa mga miyembro at sa pagpapatatag ng operasyon ng ahensya. Binanggit ng mga petitioner na ang paglilipat ng pondo ay nagdudulot ng panganib sa kakayahan ng PhilHealth na tugunan ang pangangailangan ng publiko sa serbisyong pangkalusugan.

Sa kabuuan, ang unanimous ruling ng Korte Suprema ay nagbigay-diin na ang pondo ng PhilHealth ay dapat manatili sa ahensya upang matiyak ang mandato nitong magbigay ng health insurance coverage sa mga Pilipino.